Ochrona międzynarodowa w Polsce – jak ubiegać się o status uchodźcy i go uzyskać

Kiedy człowiek szuka w Polsce nie tylko pracy czy nauki, ale schronienia, prawie zawsze oznacza to jedno – w domu stało się niebezpiecznie. Dla takich osób istnieje pojęcie „ochrona międzynarodowa”.

Czym jest ochrona międzynarodowa i czym różni się od innych statusów

W Polsce istnieje wiele rodzajów legalnego pobytu – wiza, karta pobytu, ochrona czasowa. Ale ochrona międzynarodowa to co innego. Otrzymują ją nie ci, którzy chcą zostać, ale ci, którzy nie mogą wrócić.

Status uchodźcy

Status ten przyznawany jest osobom, które były prześladowane lub mogą być prześladowane ze względu na narodowość, religię, poglądy polityczne, płeć lub przynależność do określonej grupy.

Z tym statusem osoba otrzymuje:

• prawo do mieszkania i pracy w Polsce bez zezwoleń,
• opiekę medyczną i wsparcie socjalne,
• możliwość ubiegania się z czasem o pobyt stały,
• ochronę przed deportacją i możliwość sprowadzenia rodziny.

Ochrona uzupełniająca

Ta opcja jest dla tych, którzy nie spełniają prawnej definicji „uchodźcy”, ale powrót do domu jest mimo wszystko niebezpieczny.

Taki status jest zazwyczaj przyznawany na rok, z możliwością przedłużenia. Daje on również prawo do mieszkania, pracy i otrzymywania pomocy, ale nie prowadzi bezpośrednio do uzyskania karty stałego pobytu.

Status uchodźcy vs. Ochrona uzupełniająca – jaka jest kluczowa różnica

Wiele osób myli te dwa pojęcia – i nic dziwnego. Na pierwszy rzut oka, zarówno uchodźca, jak i osoba objęta ochroną uzupełniającą otrzymują prawie to samo: prawo do mieszkania, pracy, leczenia i pozostania w Polsce.

Uchodźca – to osoba, która ucierpiała lub może ucierpieć osobiście.
Oznacza to, że nie tylko mieszka w niebezpiecznym kraju, ale stała się celem – ze względu na przekonania, narodowość, wyznanie, płeć, orientację seksualną lub przynależność do określonej grupy.

Takiej osobie przyznaje się status uchodźcy i jest to już stabilna forma ochrony.
Otrzymuje ona zezwolenie na pobyt na okres 3 lat, a następnie może ubiegać się o pobyt stały.

Czym jest ochrona uzupełniająca

Ochrona uzupełniająca – ma miejsce wtedy, gdy niebezpieczeństwo istnieje, ale nie jest skierowane osobiście przeciwko tobie. Na przykład, mieszkasz w strefie działań wojennych, gdzie codziennie giną cywile. Albo w Twoim kraju masowo łamane są prawa człowieka i powrót tam jest po prostu niebezpieczny.

Ten status przyznawany jest na 1 rok, z możliwością przedłużenia, jeśli sytuacja się nie zmieniła.
Daje on prawie te same prawa, ale z mniejszą „gwarancją na przyszłość” – czyli droga do stałego pobytu jest dłuższa i trudniejsza.

Ważne! Ochrona międzynarodowa ≠ Ochrona czasowa (status UKR)

Te dwa statusy są często mylone – zwłaszcza przez Ukraińców, którzy przyjechali do Polski po rozpoczęciu wojny. Na pierwszy rzut oka wszystko wygląda podobnie: w obu przypadkach można legalnie mieszkać, pracować, otrzymywać pomoc. Ale w rzeczywistości są to zupełnie inne mechanizmy.

Ochrona czasowa (status UKR) – to decyzja podjęta przez całą Europę tuż po inwazji Rosji. Działa ona zbiorowo: jeśli jesteś Ukraińcem i przyjechałeś po 24 lutego 2022 roku, automatycznie otrzymujesz ten status.

A ochrona międzynarodowa – to już indywidualna decyzja. Nie jest przyznawana „na podstawie narodowości” ani tylko dlatego, że w kraju trwa wojna.

Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie: urzędnicy wysłuchują Twojej historii, oceniają ryzyko, sprawdzają, czy powrót do domu rzeczywiście stanowi zagrożenie właśnie dla Ciebie.

Różnica tkwi także w konsekwencjach:

• Ochrona czasowa – jest tymczasowa, zakończy się, gdy Unia Europejska uzna, że na Ukrainie nie ma już zagrożenia.
• Ochrona międzynarodowa – to status na lata. Otwiera drogę do pobytu stałego, a w przyszłości – także do obywatelstwa, ale zamyka pełny dostęp do powrotu do ojczyzny.

Inne statusy pobytu

I jeśli ochrona międzynarodowa dotyczy bezpieczeństwa, istnieją też inne formy legalnego pobytu, w zależności od Twojej sytuacji.

1. Pobyt humanitarny – przyznawany jest tym, których nie można wydalić z przyczyn humanitarnych. Na przykład, jeśli w kraju ojczystym grozi im śmierć, tortury lub nie mają możliwości przeżycia z powodu ciężkiej choroby.
2. Pobyt tolerowany – ten status jest stosowany, gdy deportacja danej osoby jest niemożliwa – na przykład, jeśli mieszka z polską rodziną, wychowuje dziecko lub jej kraj ojczysty nie przyjmuje z powrotem swoich obywateli.

Kto ma prawo do ochrony międzynarodowej w Polsce?

Ochronę międzynarodową w Polsce mogą otrzymać nie wszyscy, którzy przyjechali z kraju, w którym trwa wojna lub panuje niestabilna sytuacja.

Państwo polskie patrzy nie na sam fakt ucieczki, ale na powód, dla którego dana osoba była zmuszona wyjechać.

Status uchodźcy: warunki przyznania zgodnie z Konwencją Genewską

Polska, podobnie jak wszystkie kraje Unii Europejskiej, działa zgodnie z Konwencją Genewską z 1951 roku – dokumentem, który stał się światowym standardem ochrony osób uciekających przed prześladowaniami.

Zgodnie z tą konwencją, za uchodźcę uważa się osobę, która przebywa poza granicami swojego kraju i nie może tam wrócić, ponieważ grozi jej niebezpieczeństwo z jednego z pięciu powodów:

• poglądy polityczne,
• narodowość,
• religia,
• rasa,
• przynależność do określonej grupy społecznej.

Na przykład dziennikarz prześladowany za publikacje. Kobieta, której grozi się z powodu jej poglądów. Osoba, która odmówiła udziału w konflikcie zbrojnym.

Uzasadniona obawa przed prześladowaniem

Kiedy osoba prosi o ochronę w Polsce, urzędnicy przede wszystkim starają się zrozumieć jedno – czy rzeczywiście ma się czego obawiać.

To właśnie nazywa się uzasadnioną obawą przed prześladowaniem. Oznacza to, że Twoja historia musi pokazywać: strach nie jest wymyślony, ale realny.

Osoby, które podejmują decyzje, potrafią słuchać: zwracają uwagę nie na głośne słowa, ale na to, na ile Twoja historia jest prawdziwa.

Najważniejsze, aby w Twoich słowach czuć było prawdę i realny strach, a nie chęć „odgadnięcia właściwej odpowiedzi”.

Pięć przesłanek prześladowania

Zgodnie z prawem ochrona przyznawana jest nie wszystkim, którzy żyją w niebezpiecznym kraju, ale tylko tym, którzy znaleźli się w niebezpieczeństwie z konkretnych powodów. Jest ich pięć:

1. Rasa – jeśli jesteś poniżany/a lub spotykają Cię groźby z powodu pochodzenia lub wyglądu.
2. Religia – jeśli jesteś zmuszany/a do wyrzeczenia się swojej wiary lub wyznawania innej.
3. Narodowość – jeśli jesteś narażony/a na niebezpieczeństwo z powodu swojej narodowości lub języka.
4. Przekonania polityczne – jeśli wypowiadałeś/aś się otwarcie, uczestniczyłeś/aś w protestach, pisałeś/aś lub nagrywałeś/aś coś, co nie podobało się władzom.
5. Przynależność do określonej grupy społecznej – kobiety dotknięte przemocą; osoby LGBT; dziennikarze; aktywiści; ci, którzy po prostu żyją „inaczej niż wszyscy” i z tego powodu spotykają się z groźbami.

Ważne jest tylko jedno – aby było jasne, że niebezpieczeństwo jest skierowane właśnie przeciwko Tobie, a nie jest jedynie odzwierciedleniem ogólnego chaosu wokół.

Kiedy status uchodźcy nie jest przyznawany

Bywa, że człowiek przechodzi długą drogę, opowiada wszystko tak, jak było – i mimo to otrzymuje odmowę. To trudne, ale nie zawsze oznacza, że mu nie uwierzono.

Odmowa jest wydawana, jeśli:

• osoba uczestniczyła w aktach przemocy lub przestępstwach;
• otrzymała już ochronę w innym kraju;
• mogła złożyć wniosek wcześniej, ale tego nie zrobiła;
• jej historia dotyczy bardziej życia codziennego niż zagrożenia – na przykład długi, bieda, konflikty;
• w opowieści są niespójności lub fałszywe dokumenty.

Czasami ochrona nie jest potrzebna, ponieważ osoba jest już pod opieką organizacji międzynarodowych.

Ochrona uzupełniająca: Kiedy jest przyznawana i na jakich podstawach?

Bywa, że dana osoba nie spełnia surowych warunków do uzyskania statusu uchodźcy, ale powrót do domu jest mimo wszystko niemożliwy – zbyt niebezpieczny.

W takich przypadkach Polska może udzielić ochrony uzupełniającej. To nie jest status uchodźcy, ale daje to, co najważniejsze – możliwość pozostania w bezpiecznym miejscu.

Rola ochrony uzupełniającej

Ta forma ochrony została stworzona dla tych, którzy znaleźli się „między paragrafami”: niby nie są osobiście prześladowani, ale wracać nie mogą – bo tam wojna, chaos lub po prostu niemożliwe jest przeżycie.

Taka osoba otrzymuje prawo do mieszkania i pracy w Polsce, korzystania z opieki medycznej, wynajmowania mieszkania i budowania życia od nowa.

Różnica polega jedynie na tym, że ochrona obowiązuje tak długo, jak długo istnieje ryzyko. Gdy sytuacja w kraju się zmieni, władze mogą zweryfikować decyzję.

Realne ryzyko poważnej krzywdy – co to znaczy

To nie są abstrakcyjne słowa z ustawy. Chodzi o przypadki, gdy powrót do domu może skończyć się tragedią.

W takich przypadkach polskie organy oceniają ryzyko nie „na oko”, ale na podstawie raportów organizacji międzynarodowych, doniesień medialnych i faktów. Ale historie ludzkie również mają znaczenie – jeśli widać, że człowiek uciekał przed wojną, decyzja często jest pozytywna.

Kiedy odmawia się ochrony

Odmowa może nastąpić, jeśli:

• osoba uczestniczyła w aktach przemocy lub zbrodniach wojennych;
• próbowała oszukać urzędników;
• chce zostać, ale nie z powodu zagrożenia, lecz z powodów osobistych – praca, rodzina, długi;
• kraj, z którego przyjechała, nie stanowi już zagrożenia;
• lub jeśli okoliczności, z powodu których wyjechała, uległy zmianie.

Procedura składania wniosku o ochronę międzynarodową: Przewodnik krok po kroku

Gdzie i jak złożyć wniosek

Jeśli zdecydowałeś/zdecydowałaś się ubiegać o ochronę w Polsce, wszystko zaczyna się od jednego kroku – złożenia wniosku. Robi się to wyłącznie osobiście i tylko na terytorium Polski.

Jeden wniosek na oba rodzaje ochrony

W Polsce nie ma osobnej procedury na status uchodźcy i na ochronę uzupełniającą.

Składasz jeden wniosek, a dopiero później władze same określają, który status jest odpowiedni w Twoim przypadku.

W praktyce oznacza to, że po prostu opowiadasz swoją historię. Pracownicy Urzędu do Spraw Cudzoziemców analizują okoliczności i decydują, czy istnieją podstawy do nadania statusu uchodźcy.

Jeśli takich podstaw nie ma, ale niebezpieczeństwo nadal istnieje – rozważany jest wariant ochrony uzupełniającej.

Ważne: nie musisz z góry „wybierać”, o który status prosisz. Najważniejsze – opowiedzieć, dlaczego wyjechałeś/wyjechałaś i co może się stać, jeśli wrócisz. Decyzję o rodzaju ochrony podejmuje państwo, opierając się na Twojej relacji i przedstawionych faktach.

Organ właściwy do przyjęcia wniosku: Straż Graniczna

Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej można złożyć wyłącznie za pośrednictwem Straży Granicznej RP. To właśnie ten organ jako pierwszy oficjalnie przyjmuje Twoje zgłoszenie, rejestruje wniosek i przekazuje go dalej do Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

W każdym przypadku procedura rozpoczyna się tak samo:

• stawiasz się osobiście i oświadczasz zamiar ubiegania się o ochronę międzynarodową.
• funkcjonariusze Straży Granicznej sporządzają oficjalny protokół, pobierają Twoje dane, odciski palców,
• robią zdjęcia i przekazują materiały do Warszawy – do Urzędu do Spraw Cudzoziemców, gdzie podejmowana jest decyzja.

Jeśli nie wiesz, dokąd dokładnie się udać, możesz po prostu zadzwonić do najbliższej placówki Straży Granicznej – tam wskażą adres, godziny przyjęć i sposób umówienia się.

Organ właściwy do rozpatrzenia wniosku

Po przyjęciu wniosku przez Straż Graniczną, sprawa trafia do Urzędu do Spraw Cudzoziemców – to właśnie ten organ rozpatruje wszystkie sprawy o ochronę międzynarodową i uzupełniającą w Polsce..

Zazwyczaj wszystko odbywa się w kilku etapach:

1. Rejestracja wniosku i nadanie indywidualnego numeru sprawy.
2. Przesłuchanie (rozmowa) – główny moment, kiedy osoba opowiada o swojej drodze i powodach, dla których nie może wrócić.
3. Gromadzenie i weryfikacja informacji – mogą prosić o dodatkowe wyjaśnienia, dokumenty, raporty o sytuacji w kraju pochodzenia.
4. Decyzja – jeśli sprawa jest skomplikowana, procedura może potrwać kilka miesięcy.

Ważne, by nie obawiać się kontaktu z urzędnikami – to nie sędziowie, ale osoby, które muszą ustalić, czy rzeczywiście potrzebujesz ochrony.

Wymóg osobistego stawiennictwa i wyjątki od zasady

Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej można złożyć wyłącznie osobiście. To jedna z głównych zasad polskiego prawa.

Powód jest prosty: władze muszą mieć pewność, że prośba pochodzi rzeczywiście od Ciebie, a nie od kogoś innego.

Podczas składania wniosku pobierane są Twoje odciski palców, robione jest zdjęcie i składasz podpis, a także przeprowadzana jest krótka rozmowa o powodach ubiegania się o ochronę.

Składanie wniosku w imieniu członków rodziny

W Polsce o ochronę międzynarodową może ubiegać się nie tylko sam wnioskodawca, ale także członkowie jego rodziny, jeśli przebywają razem z nim.

W praktyce wygląda to tak: jedna osoba dorosła – zazwyczaj rodzic lub małżonek – składa wniosek w imieniu całej rodziny, a w dokumencie wskazuje wszystkich jej członków. Dzieci poniżej 18 roku życia nie muszą składać osobnego wniosku.

Ważne: wszyscy dorośli członkowie rodziny muszą potwierdzić swoją zgodę na włączenie do wniosku. Robi się to pisemnie, bezpośrednio przy składaniu wniosku.

Co się dzieje po złożeniu wniosku

Od momentu złożenia wniosku Polska oficjalnie uznaje, że szukasz schronienia, a Twój pobyt staje się legalny.

Nie możesz już zostać deportowany/a ani zmuszony/a do opuszczenia kraju, dopóki trwa rozpatrywanie sprawy.

Obowiązki wnioskodawcy

Po złożeniu wniosku ważne jest, aby zrozumieć: jesteś teraz nie tylko gościem, ale osobą, z którą państwo rozpoczyna dialog.

Należy przestrzegać kilku zasad:

• informuj o swoim adresie i wszelkich zmianach – aby mogli Cię znaleźć i powiadomić;
• stawiaj się na spotkania i przesłuchania, nawet jeśli się denerwujesz;
• nie bój się mówić prawdy, nawet jeśli jest trudna;
• utrzymuj kontakt – jeśli nie możesz przyjść, uprzedź wcześniej.

W Polsce ceni się szczerość i szacunek. Nikt nie wymaga od Ciebie formalności – po prostu współpracy i otwartości.

TZTC – tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca

Po złożeniu wniosku otrzymasz TZTC – tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca.

Ten dokument potwierdza, że jesteś wnioskodawcą ubiegającym się o ochronę międzynarodową i masz prawo przebywać w Polsce.

Z nim możesz:

• legalnie przebywać w kraju;
• otrzymywać pomoc medyczną;
• mieszkać w ośrodkach dla cudzoziemców.

Okres ważności – 30 dni, jest automatycznie przedłużany.

Z tym dokumentem nie można wyjeżdżać za granicę, ale jest on Twoim potwierdzeniem, że Polska przyjęła Cię pod ochronę.

Rozpatrywanie sprawy i czas oczekiwania

Standardowy czas rozpatrywania

Oficjalny termin rozpatrzenia wniosku jest określony ustawowo: do sześciu miesięcy od momentu złożenia wniosku.

Jeśli procedura się przedłuża, można sprawdzić status sprawy w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców – osobiście lub przez pełnomocnika. W Polsce to normalna praktyka: nikt się nie obrazi, jeśli po prostu chcesz wiedzieć, jak przebiega proces.

Możliwość przedłużenia terminu

Czasami procedura trwa dłużej, niż planowano.

Sześć miesięcy to standard, ale nie ostateczny termin. Bywa, że trzeba zebrać dodatkowe informacje, przetłumaczyć dokumenty lub wyjaśnić szczegóły, zwłaszcza jeśli historia jest skomplikowana.

Polskie organy w takim przypadku po prostu przedłużają termin rozpatrzenia i pisemnie o tym informują.

Tryb przyspieszony

Czasami sprawy o ochronę międzynarodową są rozpatrywane szybciej niż zwykle.

Nazywa się to procedurą przyspieszoną – stosuje się ją, gdy sytuacja wnioskodawcy jest jasna i nie wymaga długotrwałych weryfikacji.

W trybie przyspieszonym decyzja może zostać wydana w ciągu kilku tygodni, a czasem – nawet szybciej.

Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to przywilej ani sposób na ominięcie kolejki.

Procedura dublińska: Co to jest i jak określa kraj odpowiedzialny za rozpatrzenie wniosku?

Jeśli wjechałeś/aś do Unii Europejskiej przez inny kraj (na przykład Niemcy lub Czechy), to właśnie ten kraj może zostać uznany za odpowiedzialny za rozpatrzenie Twojej sprawy.

Zasada ta jest zapisana w Rozporządzeniu Dublińskim (Dublin III), które obowiązuje we wszystkich krajach UE.

Polskie władze sprawdzają odciski palców w systemie EURODAC – jeśli są już w bazie innego kraju, oznacza to, że tam przekroczyłeś/aś granicę lub już składałeś/aś wniosek. W takim przypadku Polska może przekazać Twoją sprawę tam.

Istnieją jednak wyjątki – jeśli masz w Polsce bliskich krewnych, pracujesz tu lub uczysz się, kraj może przejąć rozpatrzenie sprawy – zwłaszcza jeśli leży to w interesie rodziny.

Prawo i obowiązek przebywania w Polsce podczas procedury

Jest jednak ważna zasada – nie można opuszczać Polski, dopóki nie zapadnie ostateczna decyzja.

Decyzja w sprawie i procedura odwoławcza

Jakie decyzje może podjąć Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców?

Po rozpatrzeniu Twojej sprawy, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców podejmuje jedną z kilku decyzji.
To od niej zależy, czy otrzymasz status ochrony i w jakiej formie.

Decyzja może być:

• O nadaniu statusu uchodźcy – jeśli udowodniono, że rzeczywiście grozi Ci prześladowanie ze względu na rasę, religię, poglądy polityczne lub przynależność do grupy społecznej.
• O udzieleniu ochrony uzupełniającej – jeśli powrót do domu jest niebezpieczny z powodu wojny, przemocy lub zagrożenia życia.
• Odmowna – jeśli władze nie znalazły podstaw do udzielenia ochrony.

W rzadkich przypadkach podejmowana jest decyzja o umorzeniu postępowania, na przykład, jeśli osoba wyjechała z Polski lub nie ma z nią kontaktu.

Jeśli decyzja jest negatywna, to jeszcze nie koniec. Masz ustawowe prawo się od niej odwołać.

Jak odwołać się od negatywnej decyzji o udzielenie ochrony międzynarodowej?

Jeśli otrzymałeś/aś odmowę, ważne jest, aby nie panikować. Polskie prawo pozwala na złożenie odwołania. Masz na to 14 dni od momentu doręczenia decyzji.

Odwołanie kieruje się nie bezpośrednio do sądu, ale za pośrednictwem tego samego Urzędu do Spraw Cudzoziemców – tam, gdzie rozpatrywano Twoją sprawę. Następnie jest ono przekazywane do Rady do Spraw Uchodźców – niezależnego organu, który sprawdza, czy wszystko zostało zrobione prawidłowo i obiektywnie.

W odwołaniu można:

• opisać, z czym się nie zgadzasz;
• wyjaśnić lub uzupełnić fakty;
• dołączyć nowe dokumenty, jeśli pojawiły się później (np. dowody gróźb, zaświadczenia, zeznania).

Jeśli Rada również wyda decyzję negatywną, pozostaje ostatni krok – skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA).
To już jest etap sądowy, na którym można wnosić o ponowne rozpatrzenie sprawy ze względu na naruszenie prawa lub procedury.

Nawet w przypadku odmowy pozostajesz pod ochroną aż do momentu, gdy decyzja stanie się ostateczna. A to oznacza, że możesz legalnie przebywać w Polsce, otrzymywać pomoc i w razie potrzeby przygotowywać odwołanie.

Prawa i możliwości po otrzymaniu ochrony międzynarodowej

Dokumenty potwierdzające status

Po zakończeniu procedury i otrzymaniu pozytywnej decyzji, otrzymujesz dokumenty, które potwierdzają Twój status i dają możliwość legalnego życia w Polsce.

W przypadku statusu uchodźcy wydawane są:

• karta pobytu,
• dokument podróży przewidziany w konwencji genewskiej.

Jeśli masz ochronę uzupełniającą, również otrzymasz kartę pobytu, ale bez dokumentu podróży.

Kluczowe prawa i korzyści

Możesz:

• legalnie mieszkać i pracować w Polsce,
• uczyć się, w tym bezpłatnie w szkołach publicznych,
• korzystać z opieki medycznej,
• wynajmować mieszkanie, otwierać konto, zawierać umowy,
• zwracać się o wsparcie socjalne,
• korzystać z programów integracyjnych – kursów językowych, szkoleń zawodowych i doradztwa.

Perspektywy długoterminowego pobytu

Po kilku latach życia w Polsce można przejść z ochrony czasowej na status stały.

Aby otrzymać zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, trzeba mieszkać tu co najmniej pięć lat, mieć stały dochód, mieszkanie i przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego.

Utrata i pozbawienie ochrony międzynarodowej

Podstawy do pozbawienia statusu uchodźcy

Czasami życie przybiera nieoczekiwany obrót: osoba, która prosiła o azyl, po kilku latach decyduje się na powrót do domu.

Albo okazuje się, że kraj, z którego wyjechała, zmienił się i zagrożenie już nie istnieje.

W takich przypadkach polskie władze mogą cofnąć status uchodźcy.

Jest to możliwe, jeśli:

• osoba dobrowolnie powróciła do kraju pochodzenia;
• sytuacja w kraju stała się bezpieczna;
• odzyskała prawa obywatelskie, otrzymała paszport lub pomoc swojego państwa;
• okazało się, że przy składaniu wniosku wprowadziła władze w błąd;
• popełniła przestępstwo niezgodne ze statusem uchodźcy.

Podstawy do pozbawienia ochrony uzupełniającej

Jeśli zagrożenie, z powodu którego Polska objęła Cię ochroną, znika, status może zostać cofnięty.

Taka decyzja jest podejmowana, jeśli:

• sytuacja w Twoim kraju stała się stabilna;
• odnowiłeś/aś relacje z władzami swojego kraju – otrzymałeś/aś paszport lub pomoc konsulatu;
• podałeś/aś fałszywe dane lub ukryłeś/aś informacje przy składaniu wniosku;
• jesteś zamieszany/a w przestępstwo lub stwarzasz zagrożenie dla innych.

Konsekwencje dobrowolnego powrotu do kraju pochodzenia

W takich przypadkach status może zostać anulowany. Skoro bowiem dana osoba może bezpiecznie przebywać w ojczyźnie, to zgodnie z logiką prawa, nie potrzebuje już ochrony międzynarodowej.

Dotyczy to nie tylko pełnego powrotu, ale także sytuacji, gdy osoba:

• spędza długi czas w kraju pochodzenia,
• załatwia dokumenty lub paszport w swoim konsulacie,
• ponownie nawiązuje kontakt ze strukturami państwowymi swojego kraju,
• prowadzi tam działalność zawodową lub gospodarczą.

Podsumowanie: Kluczowe wnioski i przydatne kontakty

Ochrona międzynarodowa to procedura indywidualna, wymagająca dowodów

• Każdy wniosek o ochronę jest rozpatrywany osobno.
• Główne zadanie – udowodnić, że zagrożenie jest osobiste i realne. Nie wystarczy powiedzieć „w moim kraju jest niebezpiecznie” – ważne jest wyjaśnienie, dlaczego właśnie Tobie grozi niebezpieczeństwo: kto groził, za co, w jakich okolicznościach.

Gdzie szukać dodatkowych informacji?

• Urząd do Spraw Cudzoziemców
• Straż Graniczna
  • Jeśli składasz wniosek na granicy lub w punkcie recepcyjnym, funkcjonariusze mają obowiązek wyjaśnić Ci procedurę, Twoje prawa i obowiązki.
• Organizacje pracujące z uchodźcami i cudzoziemcami
• W Polsce jest wiele fundacji, które pomagają z dokumentami, mieszkaniem, opieką zdrowotną i adaptacją:
  • Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFHR)
  • Fundacja Ocalenie
  • Caritas Polska, Polska Akcja Humanitarna, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP)
• Lokalne ośrodki dla cudzoziemców
  • W takich ośrodkach można otrzymać nie tylko zakwaterowanie, ale także konsultacje pracowników Urzędu do Spraw Cudzoziemców, pracownika socjalnego lub prawnika.