Jak zostać dawcą krwi w Polsce: zrozumiały przewodnik dla Ukraińców

Jeśli niedawno przeprowadziliście się Państwo do Polski z Ukrainy, z pewnością przyda się informacja, że tutaj każda osoba ciesząca się dobrym zdrowiem i posiadająca numer PESEL może zostać dawcą krwi. To realny sposób, by pomóc innym – i otrzymać przyjemne bonusy dla siebie. W tym artykule znajdziecie Państwo wszystko, co Ukrainiec powinien wiedzieć, aby zostać dawcą krwi w Polsce: kto może oddawać krew, jak to przebiega, jakie dokumenty są potrzebne i co otrzymuje się w zamian.

Dlaczego oddawanie krwi jest ważne?

Jedna donacja krwi może uratować trzy życia – uzyskuje się z niej nie tylko krew pełną, ale także osocze, płytki krwi i inne składniki. Krew od dawców jest potrzebna każdego dnia — do operacji, porodów, leczenia pacjentów onkologicznych i po ciężkich urazach.

A i nam samym może to kiedyś się przydać – nigdy nie wiadomo, gdzie i jak potoczy się życie.

Jak Ukrainiec może zostać dawcą krwi w Polsce?

Aby oddać krew w Polsce, należy spełniać następujące wymagania:

• Wiek – od 18 do 65 lat.
• Waga – co najmniej 50 kg.
• Ogólnie dobry stan zdrowia (bez infekcji, chorób przewlekłych czy innych przeciwwskazań).
• Badanie lekarskie – przed oddaniem krwi w punkcie należy przejść badanie lekarskie oraz wypełnić ankietę w celu oceny stanu zdrowia i stylu życia.
• Dokumenty – paszport oraz numer PESEL;
• Znajomość języka polskiego – rozumienie języka polskiego przynajmniej na poziomie podstawowym, aby wypełnić ankietę.

Wymagania dla dawców obejmują dopuszczalne wskaźniki ciśnienia tętniczego (skurczowe – 100-180 mm Hg, rozkurczowe – 60-100 mm Hg) oraz tętna (50-100 uderzeń na minutę). Dawcy wykonuje się badania krwi, sprawdzając m.in. poziom hemoglobiny.

Krew jest również badana pod kątem chorób zakaźnych (m.in. WZW typu B i C, kiła, HIV). Obecność wirusa HIV uniemożliwia oddanie krwi.

Jak przebiega oddawanie krwi?

Tutaj wszystko jest zorganizowane jasno i przejrzyście. Proces składa się z 4 etapów:

1. Rejestracja

Najpierw należy zgłosić się do najbliższego Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK) lub na akcję mobilną. W recepcji należy okazać dokumenty, otrzymuje się ankietę i wypełnia ją (w języku polskim).

2. Badanie lekarskie

Po wypełnieniu ankiety odbywa się krótka rozmowa z lekarzem lub personelem kwalifikującym. Następnie mierzone jest ciśnienie, temperatura, sprawdzany jest poziom hemoglobiny. Lekarz może zadać pytania dotyczące zdrowia, nawyków i podróży.

Chcesz być na bieżąco z ważnymi wiadomościami i poradami dla Ukraińców w Polsce? Dołącz do naszej społeczności! Śledź nas na Facebooku i subskrybuj nasz kanał na Telegramie, aby nie przegapić wiadomości, porad dotyczących życia w Polsce i odpowiedzi na ważne pytania.

3. Samo oddawanie krwi

Następnie odbywa się procedura poboru krwi. Jednorazowo pobiera się około 450 ml krwi pełnej, a cały proces trwa około 10 minut. To standardowa dawka, a organizm regeneruje ją w ciągu kilku dni.

4. Odpoczynek i „pakiet dawcy”

Po zabiegu zostaniesz poproszony/a o pozostanie na miejscu przez około 15 minut. Otrzymasz także „pakiet dawcy” — najczęściej czekolady, soki lub inne produkty. Jest to zarówno miłe, jak i potrzebne — aby szybciej się zregenerować.

Jak przygotować się do oddania krwi?

W diecie dawcy codziennie powinna znajdować się wystarczająca ilość białka, żelaza, minerałów, tłuszczów. Przy regularnych donacjach krwi ważne jest monitorowanie kaloryczności diety i przestrzeganie reżimu picia. Przygotowanie do oddania krwi rozpoczyna się na kilka dni przed donacją.

Produkty, których nie należy spożywać przed oddaniem krwi

Zrezygnować z leków

Dawcy należy odstawić niektóre leki na 24-72 godziny przed donacją (w zależności od wpływu składników na krew). O możliwości przerwania przyjmowania leków i ich wpływie na krew należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Nie należy odstawiać leków przyjmowanych na stałe bez konsultacji z lekarzem.

Zobacz podobne:
Jakich leków nie można wwozić do Polski: lista substancji zabronionych i dozwolonych

Zrezygnować z palenia

Dawcy powinni również powstrzymać się od palenia co najmniej dwie godziny przed zabiegiem, ponieważ dym tytoniowy prowadzi do obniżenia poziomu tlenu, zmniejszenia poziomu antyoksydantów i zwiększenia krzepliwości krwi.

Zrezygnować z kawy

Picie kawy przed oddaniem krwi nie jest zalecane co najmniej cztery do pięciu godzin przed donacją, ponieważ kofeina może zwężać naczynia krwionośne, utrudniając pobór krwi i podnosząc ciśnienie tętnicze.

Ograniczyć stres i dobrze się wyspać

Przed oddaniem krwi nie należy wykonywać ciężkich ćwiczeń fizycznych ani się denerwować (wpływa to na jakość krwi). W przeddzień donacji ważne jest, aby się wyspać.

Gdzie można oddać krew w Polsce?

Oddać krew w polskich miastach można pod następującymi adresami (są to główne siedziby RCKiK, które mają również oddziały terenowe i organizują akcje mobilne):

• Wrocław – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa im. prof. dr hab. Tadeusza Dorobisza, ul. Czerwonego Krzyża 5/9.
• Opole – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu – ul. Augustyna Kośnego 55.
• Katowice – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, ul. Raciborska 15.
• Kraków – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie – ul. Rzeźnicza 11.
• Częstochowa – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Oddział Terenowy — ul. Mikołaja Kopernika 38.
• Warszawa – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie, ul. Saska 63/75.

Jakie bonusy otrzymuje dawca krwi?

A więc, jakie przywileje mają ci, którzy oddają swoją krew w Polsce:

• Płatne dni wolne – pracownikowi, który oddał krew, przysługują dwa dni płatnego zwolnienia od pracy – jeden w dniu oddania krwi i drugi dzień na regenerację. Oba dni wolne są płatne w 100%, a pracodawca nie ma prawa odmówić wypłaty ani zaliczać tych dni jako urlopu.
• Posiłek regeneracyjny – o wartości kalorycznej co najmniej 4500 kcal (najczęściej jest to ekwiwalent w postaci np. 8 czekolad, czasem wafelków, soków).
• Zwrot kosztów przejazdu – do najbliższego publicznego zakładu służby krwi.
• Ulgi w komunikacji miejskiej (w niektórych miastach dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi).
• Ulga podatkowa – możliwość odliczenia od dochodu darowizny w wysokości 130 złotych za każdy litr oddanej krwi lub jej składników (osocza – również przelicznik 130 zł za litr).

Zobacz podobne:
Książeczka sanepidowska w Polsce: co to jest, jak ją wyrobić i ile kosztuje?

Kim jest Zasłużony Honorowy Dawca Krwi w Polsce?

Jeśli oddaje się krew regularnie, można uzyskać status Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi — po polsku brzmi to Honorowy Dawca Krwi (tytuł nadawany jest stopniowo). Aby uzyskać tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” (po oddaniu określonej ilości krwi):

• Kobiety – po oddaniu co najmniej 5 litrów krwi (lub odpowiedniej ilości innych jej składników);
• Mężczyźni – po oddaniu co najmniej 6 litrów krwi (lub odpowiedniej ilości innych jej składników).

Jakie uprawnienia przysługują Zasłużonemu Honorowemu Dawcy Krwi:

• Poza kolejnością – prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.
• Leki – prawo do bezpłatnego (do wysokości limitu finansowania) zaopatrzenia w leki objęte wykazem leków refundowanych oraz wykazem leków, które można stosować w związku z oddawaniem krwi (na podstawie recepty).
• Bezpłatne bilety/zniżki – niektóre instytucje kultury i oświaty, a także samorządy (np. w komunikacji miejskiej) oferują Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi bezpłatne bilety lub zniżki.
• Uznanie – szacunek i uznanie w polskim społeczeństwie.

Ile „kosztuje” krew w Polsce (dla celów ulgi podatkowej)?

Litr krwi w Polsce jest wyceniany na 130 złotych dla celów ulgi podatkowej, a litr osocza również ma ekwiwalent 130 zł. Specjalne przeliczniki dotyczą rzadkich składników krwi lub krwi od dawców poddanych zabiegom uodparniającym. W przypadku osocza pobranego od dawcy poddanego zabiegowi uodpornienia ekwiwalent wynosi 350 złotych za litr.

Kwoty uzyskane z tytułu darowizny krwi oblicza się w załączniku PIT/O do rocznego zeznania podatkowego. Należy w nim wykazać kwotę darowizny obliczoną na podstawie ilości oddanej krwi i przysługującego ekwiwalentu.

Chcesz być na bieżąco z ważnymi wiadomościami i poradami dla Ukraińców w Polsce? Dołącz do naszej społeczności! Śledź nas na Facebooku i subskrybuj nasz kanał na Telegramie, aby nie przegapić wiadomości, porad dotyczących życia w Polsce i odpowiedzi na ważne pytania.

Czy cudzoziemcy mogą oddawać krew?

Tak, oczywiście! Jeśli jesteś cudzoziemcem (w tym obywatelem Ukrainy), możesz spokojnie zostać dawcą, jeśli posiadasz numer PESEL. Jest to warunek obowiązkowy. Bez numeru PESEL system po prostu nie przyjmie Twoich danych.

Jeśli nie masz jeszcze numeru PESEL — można go bezpłatnie uzyskać w miejscowym urzędzie gminy lub miasta (Urząd Gminy lub Urząd Miasta).

Po co to cudzoziemcowi?

• Bezpłatne badania (w tym testy na HIV, WZW)
• Płatne dni wolne (2 dni)
• Ulga podatkowa
• I poczucie, że jesteś częścią społeczeństwa, w którym żyjesz, i robisz coś dobrego.

Historia Olega, 45 lat, Zaporoże → Kraków

Na Ukrainie mojemu synowi robiono transfuzję i wtedy naprawdę zrozumiałem, jakie to ważne. Po przeprowadzce do Polski znalazłem centrum krwiodawstwa w Krakowie i zostałem dawcą. Za każdym razem, gdy idę oddać krew, myślę: być może gdzieś w szpitalu ktoś żyje dzięki takim jak ja.

Kilka rad przed oddaniem krwi

• Nie głoduj, ale też się nie objadaj.
  Przed oddaniem lepiej lekko coś zjeść – coś lekkostrawnego i nietłustego. Głodny organizm gorzej znosi zabieg.
• Zapewnij sobie spokojny dzień.
  Lepiej wcześniej zaplanować wolny wieczór – nie planuj treningów, podróży ani ciężkiej pracy zaraz po oddaniu krwi.
• Załóż wygodne ubranie.
  Najlepiej z krótkim rękawem lub takim, który łatwo podwinąć – wkłucie będzie w żyłę na ramieniu.
• Nie denerwuj się – to naprawdę nie boli.
  Wiele osób myśli, że będzie nieprzyjemnie. W rzeczywistości – wkłucie i 10 minut spokojnego siedzenia. Najważniejsze to się zrelaksować.
• Weź ze sobą dokument tożsamości i coś do czytania/słuchania na czas oczekiwania.
  Czasami w centrum jest wielu chętnych – weź książkę, słuchawki lub po prostu naładowany telefon.
• Nie zapomnij poinformować, jeśli coś Cię boli lub przyjmowałeś/aś leki.
  Nawet jeśli wydaje Ci się, że to drobnostka – lepiej powiedzieć lekarzowi. Bezpieczeństwo przede wszystkim.
• Po oddaniu – odpocznij i zjedz posiłek regeneracyjny. Czekoladę i sok (lub ich ekwiwalent) dostaniesz na miejscu. A potem – żadnego wysiłku i dużo płynów!

Często zadawane pytania (FAQ)

1. A jeśli przyjmuję leki?
   Niektóre leki nie stanowią problemu. Najlepiej poinformuj o tym lekarza kwalifikującego na miejscu.
2. Jak często można oddawać krew?
   Krew pełną kobiety – do 4 razy w roku, mężczyźni – do 6 razy. Przerwa między donacjami krwi pełnej – minimum 8 tygodni. Dla innych składników krwi (np. osocza, płytek) częstotliwość może być inna.
3. Źle się czuję po oddaniu – co robić?
   Połóż się, napij słodkiej herbaty, zjedz coś. Jeśli samopoczucie się nie poprawia – personel medyczny na miejscu udzieli niezbędnej pomocy.
4. Jak uzyskać ulgę podatkową?
   W punkcie poboru otrzymasz zaświadczenie. Zachowaj je i dołącz do rocznego zeznania podatkowego PIT-37 (lub PIT-36) wraz z załącznikiem PIT/O.

Podsumowanie

Oddawanie krwi to nie tylko sposób na pomoc potrzebującym, ale także realna możliwość uzyskania korzyści dla siebie. W Polsce zostanie dawcą jest bardzo łatwe, jeśli spełniasz podstawowe kryteria. To prosty i ważny sposób na zrobienie czegoś dobrego.

Sprawdź, czy kwalifikujesz się do oddania krwi, a już jutro możesz uratować czyjeś życie. Być może stanie się to Twoim dobrym nawykiem!