Czym jest umowa o pracę w Polsce: zalety i wady

Umowa o pracę daje pracownikom gwarancje bezpiecznej pracy w Polsce, zwłaszcza cudzoziemcom. Dokument ten ma swoją specyfikę. Z naszego artykułu dowiesz się, jak sporządzić umowę, co powinno znaleźć się w dokumencie oraz jakie są wady i zalety umowy o pracę.

Umowa o pracę – czym ona w Polsce?

Podstawowym rodzajem umowy o pracę o określonej formie przewidzianej przez polski Kodeks pracy jest umowa o pracę. Zgodnie z prawem, każdy pracownik w Polsce jest zobowiązany do zawarcia umowy o pracę. W przypadku braku takiej umowy, zatrudnienie jest nielegalne i podlega karze grzywny.

Pracodawcy często wolą zawierać umowy zlecenia i umowy o dzieło przy zatrudnianiu (zwłaszcza cudzoziemców), ponieważ nie są one zgodne z prawem pracy, a zatem nie przewidują pełnej odpowiedzialności pracodawcy.

Zobacz podobne:
Jak Ukraińcy mogą znaleźć pracę w Polsce?

Prawnie zapisane:

1. Umowa o pracę zostaje zawarta, jeżeli powierzona praca jest wykonywana w miejscu pracy, terminowo, pod nadzorem pracodawcy.
2. Jeżeli praca jest wykonywana zgodnie z warunkami określonymi w ust. 1, Umowa o pracę nie może zostać zastąpiona jedną z umów cywilnoprawnych (Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło).

Zalety i wady pracy na podstawie umowy o pracę

Umowa o pracę jest najkorzystniejszą umową dla pracowników, ponieważ zapewnia pełny pakiet socjalny.

Obowiązkowe postanowienia i świadczenia Warunki zatrudnienia

Obligatoryjne klauzule i jednocześnie korzyści (które można zmienić w umowie tylko na lepsze), które przewiduje umowa o pracę:

• urlop jest płatny (21-16 dni rocznie, w zależności od stażu pracy);
• wypłata zasiłku chorobowego;
• staż pracy jest brany pod uwagę;
• prawo do urlopu macierzyńskiego (minimum 14 tygodni);
• prawo do urlopu rodzicielskiego (2-6 tygodni);
• wynagrodzenie – nie niższe niż płaca minimalna określona przepisami prawa;
• ubezpieczenie społeczne;
• świadczenie emerytalne;
• Ubezpieczenie NFZ (bezpłatna opieka medyczna);
• Płatności ZUS.

Wady Warunki zatrudnienia

Wadami warunków zatrudnienia są:

• rozbudowana lista świadczeń socjalnych, które są potrącane z wynagrodzenia pracownika na rzecz budżetu i funduszy, w przeciwieństwie do pracy w Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło, gdzie wynagrodzenie netto jest wyższe;
• niemożność pracy w godzinach nadliczbowych podczas wykonywania pracy na podstawie Umowy o pracę.

Różnice między Umową o pracę a Umową zlecenia i Umową o dzieło

Przy wykonywaniu pracy na podstawie Regulaminu Pracy należy przestrzegać wymogów Kodeksu Pracy, a przy wykonywaniu umowy cywilnoprawnej (Umowa zlecenia lub Umowa o dzieło) – Kodeksu Cywilnego.

Różnice pomiędzy Umową o prace a Umową zlecenia i Umową o dzieło:

1. Umowa o pracę musi zawierać określone informacje, takie jak nazwa stanowiska, zakres odpowiedzialności, miejsce i czas pracy, treść dokumentu regulują przepisy kodeksu prawnego; Umowa zlecenia i Umowa o dzieło nie muszą być zawierane na piśmie, a kodeks cywilny nie precyzuje, jakie zapisy muszą znaleźć się w dokumencie.
2. Pracodawca określa miejsce pracy pracownika i dokonuje odpowiedniego wpisu w dokumencie, podczas gdy pracując dla Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło, pracownik nie jest przywiązany do miejsca pracy i nie musi przestrzegać określonego harmonogramu pracy.
3. Pracując na podstawie umowy o pracę, pracownik musi wykonywać polecenia kierownictwa; pracując dla Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło, osoba nie jest zobowiązana do wykonywania dodatkowej pracy.
4. W przypadku pracy na rzecz Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło nie przysługuje płatny urlop, w przeciwieństwie do pracy na podstawie Umowy o pracę (21 dni urlopu rocznie).
5. Pracownicy w ciąży, niepełnosprawni i w wieku przedemerytalnym zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają szczególnej ochronie przed zwolnieniem, w przeciwieństwie do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
6. Pracownik zatrudniony przez Umowie zlecenia lub Umowie o dzieło odpowiada za szkody wyrządzone osobom trzecim; odpowiedzialność materialna pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę jest ograniczona.
7. Zgodnie z polską ustawą o ubezpieczeniach społecznych, umowa o pracę zawsze stanowiła podstawę ubezpieczenia społecznego; składki ZUS nie są odprowadzane od umów cywilnoprawnych, jeśli pracownik nie ukończył 26 lat.

Opodatkowanie pracownika pracującego w Polsce na podstawie zezwolenia na pracę

Kwota podatku jest taka sama dla wszystkich rodzajów umów o pracę i jest potrącana z wynagrodzenia brutto każdego miesiąca. Obliczanie podatków od wynagrodzeń w Polsce:

9,76% – fundusz emerytalny (obowiązkowa płatność);

7,77% – ubezpieczenie zdrowotne;

1,5% – możliwa utrata zdolności do czynności prawnych;

6,63% – podatek dochodowy;

2,45% – odrębne ubezpieczenie zdrowotne, które jest wystawiane za zgodą obu stron na podstawie Umowy o pracę.

Zapraszamy do dołączenia do naszego kanału Telegram, naszej strony na Facebooku i Instagramie. Dzięki temu będziesz na bieżąco z najnowszymi wiadomościami i wydarzeniami.

Ważne! Od 1 stycznia 2023 r. pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mają możliwość otrzymywania co miesiąc większej części wynagrodzenia zamiast zwrotu podatku po złożeniu zeznania podatkowego PIT. Wniosek o niepobieranie zaliczek na PIT musi złożyć pracodawca.

Jakie są rodzaje umów o pracę?

Istnieją następujące rodzaje warunków zatrudnienia:

• na okres próbny;
• przez określony czas;
• dla określonego zakresu prac;
• na czas nieokreślony.

Umowa na okres próbny jest podpisywana, gdy pracodawca i pracownik chcą się upewnić, że mogą ze sobą współpracować. Pracodawca chce zobaczyć, jak pracownik wykonuje swoje obowiązki i czy ma wystarczające doświadczenie. Okres obowiązywania takiego warunku wynosi do trzech miesięcy. Umowa nie może zostać przedłużona, ale za zgodą obu stron możliwe jest zawarcie nowej umowy.

Zobacz też: Oferujemy wzór CV do skutecznego ubiegania się o pracę w Polsce

Umowa o pracę na czas określony jest najpopularniejszym rodzajem umowy wśród ukraińskich pracowników. Okres ważności jest określony w umowie i może zostać dwukrotnie przedłużony. Po kolejnym przedłużeniu umowa staje się ważna na czas nieokreślony. Umowa może zostać rozwiązana za porozumieniem stron, chyba że sam dokument przewiduje inne warunki.

Umowa o dzieło zawierana jest w sytuacji, gdy nie jest możliwe określenie przedziału czasowego na wykonanie pracy. Okres obowiązywania takiej umowy wygasa z chwilą wykonania przez pracownika określonego zakresu prac.

Pracodawcy nie zawsze są skłonni podpisywać z cudzoziemcami umowy o pracę na czas nieokreślony. Okres obowiązywania takiej umowy jest nieograniczony i może zostać rozwiązany za porozumieniem stron.

Co należy określić w umowie o pracę

Umowa o pracę jest sporządzana na piśmie i podpisywana przez obie strony: pracodawcę i pracownika. Dokument musi zostać wykonany nie później niż pierwszego dnia roboczego. Praca bez zawarcia umowy o pracę, dni próbne bez wynagrodzenia naruszają prawo.

Dokument musi zawierać:

• dane osobowe pracownika i pracodawcy;
• rodzaj umowy (na okres próbny, na określony czas, na określony zakres prac, na czas nieokreślony);
• okres ważności (w przypadku czasu nieokreślonego podawana jest tylko data rozpoczęcia zatrudnienia);
• warunki pracy (miejsce pracy, godziny pracy, urlopy itp.);
• Wynagrodzenie (w pełni stałe, brutto, nie może być niższe niż minimalne dozwolone przez prawo).

Pożądane jest również, aby warunki obejmowały następujące kwestie: ubezpieczenie (medyczne i społeczne), składki, warunki wcześniejszego rozwiązania umowy, płatny urlop (nie mniej niż 21 dni w roku).

Jak zmienić lub wypowiedzieć warunki umowy Warunki zatrudnienia

W przypadku, gdy obie strony zgadzają się na zmianę warunków zatrudnienia, pracodawca i pracownik mogą omówić parametry, które chcą zmienić. Istnieją dwa sposoby postępowania w takiej sytuacji:

• zawarcie nowej umowy;
• sporządzenie dodatkowego dokumentu wskazującego, które parametry zostały zmienione.

Gdy pracodawca decyduje się na samodzielną zmianę umowy, jest zobowiązany do poinformowania pracownika o zmianach i terminie ich wejścia w życie. Jeśli dana osoba nie zgadza się na zmiany w Warunkach zatrudnienia, ma prawo do odstąpienia od umowy, w którym to przypadku umowa ulega rozwiązaniu.

Najprostszym sposobem na rozwiązanie umowy o pracę jest zgoda obu stron. Muszą one podpisać specjalny dokument, a umowa zostaje anulowana. W niektórych przypadkach warunki rozwiązania umowy są negocjowane na etapie jej sporządzania. Jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia, każda ze stron ma prawo zwrócić się do sądu pracy i czekać na jego decyzję.