Zasiłek pogrzebowy: podwyżka i zmiana warunków

W Polsce temat świadczeń socjalnych zawsze budzi duże emocje, szczególnie gdy dotyczy tak delikatnej kwestii jak zasiłek pogrzebowy. Obecnie rządzący postanowili wprowadzić istotne zmiany w tej materii, co zostało ogłoszone przez ministra finansów Andrzeja Domańskiego 13 sierpnia 2024 roku. Propozycje te mają na celu dostosowanie świadczeń do współczesnych realiów ekonomicznych, a także wprowadzenie nowych mechanizmów, które mogą wpłynąć na stabilność finansową osób dotkniętych stratą bliskich.

Ile wynosi zasiłek pogrzebowy

Polski Zakład Ubezpieczeń Społecznych pokrywa koszty pogrzebu, transportu ciała z Polski na Ukrainę czy kremacji. Algorytm działań, jakie należy podjąć w przypadku śmierci Ukraińca w Polsce. Zwrot środków, który w Polsce nazywany jest zasiłkiem pogrzeby, to jednorazowa wypłata w wysokości 4000 zł. Główne warunki otrzymania pomocy finansowej są następujące:

• być ubezpieczonym w ZUS;
• posiadać oryginał aktu zgonu.

Dla wyjaśnienia: bycie ubezpieczonym oznacza oficjalną pracę i opłacanie składek do ZUS. W ten sposób obywatele innych państw w Polsce mają prawo do świadczeń w przypadku utraty bliskiej osoby. I odwrotnie – krewni i przyjaciele migranta mają prawo do pokrycia kosztów, jeśli zmarły pracował i płacił składki do ZUS.

Zasiłek jest przyznawany zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń od Bezrobocia.

Dołącz do naszego kanału Telegram, naszej strony na Facebooku i Instagramie. Dzięki temu będziesz na bieżąco z najnowszymi wiadomościami i wydarzeniami.

W jakich przypadkach wypłacany jest zasiłek?

Istnieją pewne sytuacje, które są podstawą do ubiegania się o zasiłek. Mianowicie, zasiłek pogrzebowy przysługuje w przypadku śmierci:

• osoby ubezpieczonej;
• osoby, która pobierała emeryturę lub rentę albo świadczenia socjalne;
• osoby, która spełniała warunki do otrzymania emerytury lub renty albo pomocy społecznej;
• osoby, która pobierała świadczenia z powodu choroby, rehabilitacji lub ciąży albo porodu.

Кomu wypłacany jest zasiłek?

Prawo do zwrotu kosztów przysługuje następującym osobom, jeżeli przyczyniły się do sprawienia pogrzebu i częściowo lub całkowicie pokryły jego koszty:

• członkowie rodziny;
• pracodawca;
• dom pomocy społecznej dla osób starszych;
• рowiat;
• przedstawiciel kościoła lub związku wyznaniowego;
• osoba obca, która pomogła finansowo podczas pogrzebu.

Zobacz podobne:
Co zrobić, jeśli Ukrainiec zmarł w Polsce?

Przede wszystkim prawo do odszkodowania mają członkowie rodziny. Aby otrzymać pomoc, nie muszą oni nawet przedstawiać dokumentów czy rachunków potwierdzających poniesione wydatki. Jednak nie tylko członkowie najbliższej rodziny są uprawnieni do otrzymania pomocy. Wypłaty mogą zostać zwrócone każdemu, kto potrafi udokumentować wydatki na pogrzeb, kremację czy transport ciała zmarłego. Lista jest więc dość obszerna.

Kto jest uznawany za członka rodziny:

• wdowę i wdowca, nawet jeśli byli rozwiedzeni (na mocy orzeczenia sądu);
• Rodzice, a także ojczymowie lub macochy, którzy byli opiekunami;
• dzieci własne, dzieci z poprzedniego małżeństwa, dzieci przysposobione, a także inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie do czasu osiągnięcia pełnoletności;
• braci i sióstr;
• dziadków;
• wnuki;
• osoby objęte opieką prawną.

Jakie dokumenty należy złożyć w ZUS, aby otrzymać wypłatę zasiłku?

1. Wniosek o wypłatę Z-12, który należy pobrać ze strony internetowej i wypełnić;
2. Skrócony odpis aktu zgonu (na Państwa prośbę placówka ZUS może uzyskać skrócony odpis aktu zgonu z urzędu stanu cywilnego);
3. Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka zmarłego lub odpis zupełny z adnotacją urzędową stwierdzającą, że dziecko urodziło się martwe;
4. Oryginały rachunków i paragonów potwierdzających poniesione koszty pogrzebu. Mogą to być dokumenty z kościoła potwierdzające koszty związane z ceremonią religijną;
5. Kopie rachunków związanych z pogrzebem lub kopie potwierdzone przez bank, do którego złożyłeś wniosek;
6. Zaświadczenie płatnika składek potwierdzające, że Ty lub zmarły podlegacie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Wyjątek stanowią osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące;
7. Dokumenty potwierdzające, że jesteś członkiem rodziny zmarłego. Może to być odpis aktu urodzenia;
8. Dokument tożsamości np. dowód osobisty lub paszport (jeśli dokumenty składasz osobiście w placówce ZUS);
9. Pełnomocnictwo dla innej osoby, jeśli dokumenty składasz w swoim imieniu.

Procedura składania dokumentów

Wnioski o przyznanie pomocy finansowej należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od śmierci danej osoby. W tym celu możesz zgłosić się osobiście do najbliższej placówki ZUS, złożyć pismo w formie papierowej lub złożyć wniosek online poprzez swój profil na koncie osobistym.

Możesz zostać poproszony o przedstawienie dostępnych rachunków. Nie dotyczy to wydatków w kwocie dokładnie 4000 zł, która jest równa kwocie świadczenia. Robi się to w celu potwierdzenia, że w ogóle poniosłeś jakiekolwiek wydatki.

Jeśli minie więcej niż rok, roszczenie zostanie wygaszone, co oznacza, że płatności staną się niedostępne. Istnieje opcja, jeśli nie miałeś wystarczająco dużo czasu na złożenie dokumentów, ale możesz podać ważny powód opóźnienia.

Opóźnienia brane pod uwagę przez ZUS to:

• zaświadczenie z policji lub prokuratury;
• odpis zupełny aktu zgonu;
• inny dokument urzędowy wyjaśniający okoliczności opóźnienia.

Dlaczego zasiłek pogrzebowy wymaga waloryzacji?

Zasiłek pogrzebowy jest jednym z tych świadczeń, które od lat pozostają na niezmienionym poziomie. Obecnie jego wysokość wynosi 4000 złotych i nie była waloryzowana od 2011 roku. W ciągu ostatnich lat koszty związane z organizacją pogrzebu znacząco wzrosły, co sprawia, że dotychczasowa kwota zasiłku przestała odpowiadać rzeczywistym wydatkom. Minister finansów Andrzej Domański zauważył, że czas na podwyżkę tego świadczenia nadszedł już dawno, co znajduje odzwierciedlenie w propozycji zwiększenia zasiłku do ponad 6450 złotych.

Zdaniem ministra, świadczenie to, będące jednorazową wypłatą na pokrycie kosztów pogrzebu, powinno odpowiadać rzeczywistym wydatkom ponoszonym przez rodziny w takich trudnych momentach. Koszty te obejmują nie tylko samą ceremonię pogrzebową, ale także zakup trumny, odzieży pogrzebowej, kwiatów, czy opłat cmentarnych. Niestety, w wielu przypadkach, obecny zasiłek nie pokrywa wszystkich wydatków, co zmusza rodziny do sięgania po dodatkowe środki finansowe.

Obawy o wzrost cen usług pogrzebowych

Pomimo ogólnego poparcia dla zwiększenia zasiłku pogrzebowego, minister finansów Andrzej Domański wskazał na pewne ryzyka związane z tą propozycją. Jednym z głównych zmartwień jest potencjalny wzrost cen usług pogrzebowych. Rynek usług pogrzebowych jest bowiem w dużej mierze nieuregulowany, co może prowadzić do sytuacji, w której przedsiębiorstwa pogrzebowe zdecydują się na podniesienie cen swoich usług.

Minister Domański zaznaczył, że resort finansów jest świadomy tego ryzyka i podjął działania mające na celu zminimalizowanie takich negatywnych efektów. Jednym z rozważanych rozwiązań jest wprowadzenie mechanizmów regulacyjnych, które uniemożliwią nieuzasadnione podwyżki cen usług pogrzebowych w odpowiedzi na zwiększenie zasiłku. Minister podkreślił, że celem jest rzeczywista pomoc rodzinom, a nie wzbogacenie się przedsiębiorców kosztem osób w żałobie.

Nowa kwota zasiłku pogrzebowego

Podwyżka zasiłku pogrzebowego nie jest jedyną propozycją w tej kwestii. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w którym zaproponowano zwiększenie zasiłku do 7000 złotych. Dodatkowo, projekt zakłada wprowadzenie corocznej waloryzacji tego świadczenia, co jest nowością w polskim systemie socjalnym. Waloryzacja miałaby być dokonywana corocznie, począwszy od 1 marca 2025 roku, w oparciu o wskaźnik inflacji za rok poprzedni.

Wprowadzenie waloryzacji ma na celu zabezpieczenie wartości nabywczej zasiłku pogrzebowego w dłuższej perspektywie. Dzięki temu rodziny zmarłych nie będą musiały martwić się o to, że z biegiem lat realna wartość zasiłku spadnie, co mogłoby znów doprowadzić do sytuacji, w której świadczenie nie pokrywa wszystkich kosztów pogrzebu. To rozwiązanie, choć ambitne, wiąże się z dodatkowymi obciążeniami dla budżetu państwa, co z kolei wymaga odpowiedniego planowania finansowego i monitorowania efektów wprowadzonych zmian.

Zmiany kwoty zasiłku pogrzebowego

Podwyżka zasiłku pogrzebowego oraz jego waloryzacja to kroki, które z pewnością spotkają się z różnymi reakcjami społecznymi. Z jednej strony, wiele osób będzie zadowolonych z faktu, że rząd dostrzega potrzebę dostosowania świadczeń do realiów rynkowych. Z drugiej strony, niektórzy mogą obawiać się, że wzrost świadczeń pogrzebowych może pociągnąć za sobą zwiększenie obciążeń podatkowych lub innych kosztów związanych z systemem ubezpieczeń społecznych.

Zobacz też: Konsulat Ukrainy w Polsce: jak dołączyć do elektronicznej kolejki?

Wprowadzenie takich zmian wymaga także odpowiedniego informowania społeczeństwa oraz jasnego przedstawienia celów i mechanizmów działania nowych przepisów. Rząd będzie musiał stawić czoła wyzwaniom związanym z wdrożeniem tych rozwiązań.

Zmiany w wysokości zasiłku pogrzebowego są odpowiedzią na długo oczekiwaną potrzebę dostosowania świadczeń socjalnych do współczesnych realiów ekonomicznych. Zarówno propozycja podwyżki do 6450 złotych, jak i projekt Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, stanowią ważne kroki w kierunku zapewnienia godziwego wsparcia dla rodzin w trudnych momentach. Rząd jednak musi być czujny, aby uniknąć niezamierzonych konsekwencji, takich jak wzrost cen usług pogrzebowych, które mogłyby zniweczyć zamierzone korzyści z wprowadzenia tych zmian.