Powrót do Ukrainy – co musisz wiedzieć i co zrobić przed wyjazdem z Polski?

Od początku wojny w Ukrainie do Polski przedostało się kilka milionów ukraińskich uchodźców. Wielu z nich pragnie teraz wrócić do kraju i spróbować ułożyć sobie życie w ojczyźnie. Jaki jest właściwy sposób powrotu na Ukrainę bez naruszania polskiego prawa?

Planując powrót do Ukrainy trzeba to zrobić odpowiedzialnie. Aby uniknąć problemów w przyszłości, należy wypełnić wszystkie swoje zobowiązania i obowiązki wobec polskich instytucji oraz przygotować dokumenty potrzebne do powrotu. Główne rzeczy, które powinieneś zrobić przed wyjazdem z Polski na dłuższy okres to:

• wycofać swoje wsparcie finansowe z ZUS;
• zamknąć konto w polskim banku;
• przygotować ukraińskie dokumenty do przekroczenia granicy polsko-ukraińskiej.

Kto musi zgłosić wyjazd z Polski do ZUS?

W ramach pomocy dla ukraińskich uchodźców Polska udostępniła obywatelom Ukrainy wiele programów ubezpieczeniowych i finansowych. Chodzi tu przede wszystkim o płatności ZUS. Należy zrozumieć, że prawo do nich mają tylko ci, którzy przebywają na terytorium RP. Począwszy od miesiąca następującego po miesiącu wyjazdu z Polski, migrant traci prawo do świadczeń wypłacanych przez instytucję. Ukraińcy, którzy opuszczają kraj na okres dłuższy niż 30 dni, są zobowiązani do poinformowania ZUS o następujących świadczeniach finansowych, które otrzymują lub o które ubiegali się w Polsce:

• miesięczne świadczenie na dziecko 500+;
• zasiłek rodzinny (Rodzinny Kapitał Opiekuńczy);
• dofinansowanie do przedszkoli.

Jak ostrzega regionalny przedstawiciel ZUS, Ukraińcy, którzy nie zrezygnują z wypłat, będą musieli zwrócić nielegalnie otrzymane środki wraz z karnymi odsetkami.

Nie musisz powiadamiać ZUS, jeśli wyjeżdżasz z Polski na krócej niż 30 dni i planujesz powrót, a także jeśli nie ubiegałeś się i nie otrzymujesz świadczeń socjalnych z tej instytucji.

Jak powiadomić ZUS o wyjeździe z Polski?

Powiadomienie ZUS o wyjeździe z Polski na dłuższy okres możesz złożyć na dwa sposoby:

1. 1. Udaj się do placówki ZUS, w której mieszkasz (lub innej) i złóż pisemny, papierowy wniosek.
   2. Złóż wniosek online poprzez platformę e-usług PUE (ZUS).

Na swojej stronie internetowej ZUS oferuje szczegółowe instrukcje, jak skorzystać z formularza online i wysłać pismo na formularzu POG. Skąd mam wiedzieć, czy wniosek o pomoc został anulowany? Potwierdzeniem tego jest fakt, że wniosek znajduje się na Twoim internetowym koncie w ZUS.

Czy muszę zwrócić otrzymane pieniądze?

Pomoc otrzymana podczas pobytu w Polsce jest legalna i nie musisz jej zwracać. Dotyczy to również wypłat z ZUS, jednorazowego zasiłku dla uchodźców z Ukrainy (300 zł) oraz innych wypłat z organizacji państwowych i charytatywnych.

Zobacz podobne:
Pomoc finansowa ze strony gminy w trudnych sytuacjach życiowych

Jeśli jednak w miesiącu następującym po miesiącu, w którym obywatel Ukrainy opuścił Polskę, wypłacono mu pomoc 500+, trzeba ją zwrócić. Pieniądze są zwracane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na konto bankowe: 82 1020 5604 0000 0102 8996 3017. Jeśli przelew jest z zagranicznego (ukraińskiego) rachunku bankowego, przed numerem rachunku należy dodać PL. Dodatkowo w szczegółach płatności należy podać kod BIC (SWIFT): BPKOPLPW. Cel płatności powinien zawierać nazwę beneficjenta, numer sprawy oraz zapis: 500.

Zamknięcie konta w polskim banku

Zamknięcie konta bankowego nie jest obowiązkowe. Jeśli nie zamierzasz korzystać z banku w Polsce, powinieneś to zrobić. Nawet jeśli nie korzystasz z usług banku, możliwe jest zostanie dłużnikiem. Bank może pobrać od Ciebie opłatę za prowadzenie niezamkniętego rachunku. W zależności od umowy podpisanej z bankiem, powodem naliczenia opłaty może być utrzymywanie na koncie mniej niż określonej kwoty, zaprzestanie korzystania z karty lub po prostu upłynięcie okresu grace period.

Z reguły banki w Polsce oferują kilka sposobów na zamknięcie konta. Oprócz osobistej wizyty w instytucji, często możliwe jest przeprowadzenie tej procedury za pośrednictwem prywatnego biura. Niektóre banki umożliwiają również zrobienie tego za pomocą listu poleconego lub dzwoniąc na infolinię banku.

Co zrobić ze swoim numerem PESEL?

W „Ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy” nie ma możliwości usunięcia lub unieważnienia numeru PESEL. Dlatego zasady jego wydawania reguluje ustawa o ewidencji ludności, która zakazuje wykreślania wpisów z rejestru. Innymi słowy, nie trzeba pisać oświadczenia o zrzeczeniu się numeru.

Jakie dokumenty są potrzebne do powrotu na Ukrainę?

Wielu Ukraińców opuszczało dom w pośpiechu, z dokumentami, które mieli wówczas pod ręką. Jednak zgodnie z uchwałą Gabinetu Ministrów o zasadach przekraczania granicy państwowej przez Ukraińców, głównym dokumentem dającym prawo do wjazdu na Ukrainę jest paszport międzynarodowy. Co jednak zrobić, gdy okres ważności paszportu zagranicznego dobiega końca? Przecież nowego paszportu biometrycznego nie dostaniecie za granicą (dokumenty biometryczne wyrabiane są na Ukrainie). Exit proponuje rozwiązanie uchwały Gabinetu Ministrów Ukrainy z 28 lutego 2022 roku, zgodnie z którą w czasie stanu wojennego w zagranicznych placówkach dyplomatycznych istnieje możliwość przedłużenia paszportu o 5 lat. Tutaj można też wpisać dane dziecka do paszportu rodziców, jeśli jego paszport również stracił ważność. Tylko z ważnym paszportem można bez problemu wrócić do domu.

Zobacz też: Konsulat Ukrainy w Polsce: jak dołączyć do elektronicznej kolejki?

Obywatele, którzy podróżowali z paszportem wewnętrznym, dowodem osobistym lub w ogóle bez dokumentów, powinni przed powrotem skontaktować się z ambasadą Ukrainy za granicą. W urzędzie będą mogli otrzymać specjalny „Certyfikat powrotu na Ukrainę”. Dokument ten poświadcza ich tożsamość, potwierdza obywatelstwo ukraińskie i uprawnia do wjazdu na Ukrainę. W czasie stanu wojennego nie pobiera się opłaty konsularnej za czynności konsularne. Wszystkie dokumenty oraz odnowienie paszportów i certyfikatów odbierane są w dniu złożenia wniosku w placówce dyplomatycznej.

Co powinieneś wiedzieć, wyjeżdżając z Polski do Ukrainy

Wracając z Polski do Ukrainy, należy pamiętać, że po miesiącu traci się status uchodźcy, a także wszystkie prawa i przywileje przyznane przez specjalną ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy. Jednak od 30 czerwca, po uchwaleniu nowelizacji specustawy, możliwe będzie przywrócenie statusu ochrony czasowej UKR nawet po opuszczeniu kraju na okres dłuższy niż 30 dni. Jest to możliwe, jeśli w miejscu zamieszkania toczą się aktywne działania wojenne.